Στό χάραμα τοῦ καινούργιου αἰώνα, ἡ θρησκευτικότητα τῶν Χριστιανῶν τῆς Εὐρώπης ἔχει ἤδη περάσει σέ μιά καινούργια φάση τῆς ἱστορίας. Παρ’ ὅτι ἀρκετοί πιστοί δηλώνουν ὅτι πιστεύουν στόν Θεό (στίς καθολικές χῶρες τό ποσοστό εἶναι σαφῶς μεγαλύτερο ἀπό τίς προτεσταντικές), ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τίς ἐκκλησίες εἶναι πλέον πραγματικότητα. Ὅλο καί περισσότεροι ἄνθρωποι ζοῦν ἕνα θρησκευτικό συγκρητισμό, ὅπου προτιμοῦν νά διαμορφώνουν οἱ ἴδιοι τό πιστεύω τους, ἀρνούμενοι τά δόγματα τῶν ὁμολογιῶν πού ἀνήκουν. Μια θρησκεία do it yourself – φτιάξ’το μόνος σου – κυριαρχεῖ πλέον στήν πλειοψηφία τῶν Εὐρωπαίων, καί οἱ κοινωνιολόγοι περιγράφοντας τήν κατάσταση μιλοῦν πλέον γιά πίστη (πίστη σέ κάποια ἰδιοκατασκευασμένη ἀντίληψη τοῦ Θεοῦ), χωρίς ἐκκλησιαστική ἔνταξη (believing without belonging), καί γιά πιστούς ἑνός δόγματος πού ὅμως δέν ἐκκλησιάζονται (belonging without behaving).
Μιά ματιά στήν Νεοελληνική πραγματικότητα μᾶς ὁδηγει κατ’ ἀναλογίαν σέ παρόμοια συμπεράσματα.
Ἔρευνα πού ἔγινε στήν Ἑλλάδα παρουσιάζει τό 92,7 % τοῦ πληθυσμοῦ νά δηλώνουν Ὀρθόδοξοι, τό 74,9 % νά δηλώνουν ὅτι εἶναι ἀρκετά θρῆσκοι (χωρίς ὅμως αὐτό νά σημαίνει ὅτι ὅσοι τό δηλώνουν συμμετέχουν στίς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας), τό 42,1 % δηλώνουν ὅτι θρησκεύουν πολύ καί 46,2 ὅτι προσεύχονται πολύ, (χωρίς ὅμως αὐτό νά σημαίνει ὅτι γνωρίζουν τί πιστεύουν, οὔτε ὅτι γνωρίζουν ἀκριβῶς τήν προσευχή ὡς ζωντανή καί συνεχῆ σχέση μέ τόν Θεό). Ἕνα 26 % δηλώνει ὅτι ἐκκλησιάζεται συχνά, ἀλλά βέβαια τά ποσοστά τῶν συμμετεχόντων στούς ναούς τίς Κυριακές δέν φανερώνουν κάτι τέτοιο.
Σύμφωνα μέ τά στοιχεῖα αὐτά(*), θά λέγαμε ὅτι στήν Ἑλλάδα σήμερα, ὑπάρχει ἕνα πολύ μεγάλο ποσοστό συνανθρώπων μας πού δέν γνωρίζει ποιός ἀκριβῶς ἦταν ὁ Χριστός, δέν ἔχει διαβάσει ποτέ τό Εὐαγγέλιο, καί ἔχει ἀναμίξει σ’αὐτό πού ἀποκαλεῖ Ὀρθόδοξη πίστη διάφορες δοξασίες καί ἀντιλήψεις, ἕνα κρᾶμα ἀπό διάφορες θρησκεῖες, φιλοσοφίες καί δεισιδαιμονίες. (Ἡ διδασκαλία τῶν θρησκευτικῶν δέν μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι εἶχε ἰδιαίτερη ἀποτελεσματικότητα στήν κατήχηση τῶν Νεοελλήνων, ἰδίως τά τελευταῖα χρόνια, καί ἡ καχυποψία τοῦ λαοῦ πρός τούς ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας ὁδήγησε σταδιακά στήν ἀπαξίωση τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ λόγου).
Συνεπῶς καί στήν χώρα μας ἕνα μεγάλο ποσοστό , ἴσως τά 2/3 τοῦ πληθυσμοῦ ἄν ἀναλύσουμε τά παραπάνω στοιχεῖα, ἀντιλαμβάνεται τό θέμα τῆς πίστης στόν Θεό σάν ἕνα super market, ὅπου ὁ καθένας διαλέγει ὅ, τι θέλει καί παρ’ ὅλα αὐτά δηλώνει Ὀρθόδοξος.
(συνεχίζεται...)
* ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Βασιλική Γεωργιάδου, Ἠλίας Νικολακόπουλος, Ἐκκλησιασμός, Θρησκευτικότητα καί προσευχή: Μιά ἀσύμπτωτη σχέση. Ἀπό τό βιβλίο Πολιτική, Κοινωνία, Πολίτες, Ἀνάλυση δεδομένων τῆς εὐρωπαϊκῆς κοινωνικῆς ἔρευνας, ΕΚΚΕ, Ἀθήνα, 2007.
